Nguyên nhân rối loạn chuyển hóa lipid và cách điều trị

Rối loạn chuyển hóa lipid máu là căn bệnh thường gặp, nếu không điều trị sớm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Cùng Ikute.vn tìm hiểu về rối loạn mỡ máu nhé!

Rối loạn chuyển hóa lipid máu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh về tim mạch. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát được việc này thông qua phương pháp điều trị tại nhà kết hợp sử dụng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ. Vậy triệu chứng của rối loạn lipid máu là gì và cách điều trị tại nhà như thế nào? Câu trả lời sẽ được Ikute.vn chia sẻ ngay trong bài viết hữu ích này nhé!

Bạn hiểu rối loạn chuyển hóa lipid máu là gì?

Rối loạn chuyển hóa lipid máu (cách gọi khác: rối loạn lipid máu, rối loạn chuyển hóa mỡ máu, rối loạn mỡ máu) là tình trạng đồng thời gia tăng bất thường nồng độ của Triglycerid và Cholesterol và sự suy giảm của HDL-Cholesterol trong máu. Rối loạn lipid máu có thể là nguyên nhân gây ra nhiều chứng bệnh nghiêm trọng liên quan đến tim mạch như: cao huyết áp, bệnh mạch vành, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim,… dẫn đến tai biến mạch máu não.

Bên cạnh đó, khi lượng lipid trong máu gia tăng có khả năng gây ra bệnh viêm tụy cấp và nếu tái phát nhiều lần sẽ chuyển thành viêm tụy mạn và biến chứng thành đái tháo đường.

Xem thêm: Triglyceride là gì? Biện pháp kiểm soát triglyceride cao

Nguyên nhân gây bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu

• Nồng độ chất chuyển hóa mỡ bị suy giảm khiến cho quy trình chuyển hóa bị rối loạn làm mỡ lắng đọng trong cơ thể.
• Những người thường xuyên bị căng thẳng, người mắc bệnh tiểu đường dẫn đến phải dùng nhiều lipid dự trữ trong cơ thể, từ đó gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid.
• Do thói quen ăn uống không lành mạnh: Việc ăn quá nhiều thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh và uống nhiều rượu bia trong thời gian dài cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh mỡ máu.

Dấu hiệu nhận biết bạn bị rối loạn chuyển hóa lipid máu

Rối loạn lipid máu là quá trình chuyển biến sinh học và xuất hiện trong khoảng thời gian dài nên rất khó để bạn nhận biết. Vì vậy, bệnh này không có một dấu hiệu đặc trưng khi mới mắc mà đa phần chỉ nhận ra khi thành phần lipid máu gia tăng và xuất hiện nhiều biến chứng.

Để biết chính xác mình có đang mắc bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu hay không, bạn cần phải làm xét nghiệm máu. Thế nhưng, căn bệnh này cũng có một số dấu hiệu báo cho bạn về vấn đề sức khỏe như:

• Rối loạn huyết áp: Người bệnh thường xuyên rơi vào tình trạng mệt mỏi, hoa mắt, ăn không ngon, hệ tiêu hóa bị rối loạn và huyết áp không ổn định, lên xuống thất thường.
• Đau nhức, tê bì chân: khi nồng độ cholesterol trong máu đạt mức quá cao làm tắc nghẽn mạch máu, khiến máu không lưu thông được xuống chân gây tình trạng nhức mỏi, tê bì chân, sưng tấy chân,..Bên cạnh đó, tình trạng thiếu máu khiến chân và bàn chân bị nhiễm lạnh hơn bình thường.
• Đau ngực: một người khỏe mạnh bất ngờ bị lên cơn đau ngực dẫn đến tử vong thường xảy ra thường xuyên nhưng ít ai biết được nguyên nhân chính là do rối loạn lipid máu. Các cơn đau này chỉ thường xảy ra trong thời gian ngắn và biến mất nhanh nên chúng ta thường chủ quan. Vì vậy, khi xuất hiện các cơn đau tức ngực thì bạn nên đi thăm khám bác sĩ nhanh chóng.

Rối loạn chuyển hóa lipid có nguy hiểm không?

Nồng độ cholesterol trong máu cao hơn mức bình thường là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng xơ vữa động mạch và lâu dần có thể làm hẹp động mạch khiến lượng máu không đủ cung cấp cho tim và các cơ quan khác trong cơ thể. Khi động mạch vành bị hẹp sẽ giảm lượng máu nuôi tim gây ra các cơn đau thắt ngực, thậm chí là nhồi máu cơ tim. Hầu hết những lượng cholesterol toàn phần trong máu tạo ra LDL-C đều là loại cholesterol có hại.

Nguy cơ bị các bệnh động mạch vành và các căn bệnh tim mạch khác càng cao hơn khi bệnh nhân có các nguy cơ khác đi kèm như việc hút thuốc lá, tiểu đường, tăng huyết áp, thói quen ít vận động và thừa cân.

Rối loạn chuyển hóa lipid nên ăn gì?

Nguyên nhân rối loạn lipid trong máu chủ yếu là từ thực phẩm. Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị, người bị rối loạn mỡ máu cũng cần có một chế độ ăn uống phù hợp cùng với việc luyện tập thể thao thường xuyên. Trên thực tế, nhiều loại thực phẩm có khả năng giảm lipid máu, đôi khi không cần dùng thêm thuốc với những người bị rối loạn mỡ máu nhẹ. Dưới đây là danh sách một số hoa quả, thực vật mà chúng ta nên dùng khi bị mỡ máu cao:

Tỏi

Tỏi là thực phẩm có thể làm tăng HDL-Cholesterol, giảm lượng cholesterol, LDL-Cholesterol, triglycerid máu và dự phòng xơ vữa động mạch, ngăn cản quá trình hình thành máu đông. Tỏi là một gia vị trong việc dự phòng những căn bệnh về tim mạch. Tuy nhiên, nếu bạn ăn tỏi k đúng cách, ăn quá nhiều có thể gây nên viêm mí mắt hoặc viêm kết mạc. Bên cạnh tính kích thích thì tỏi cũng có tính ăn mòn và có thể dẫn tới tổn thương niêm mạc dạ dày dẫn đến viêm loét dạ dày nếu ăn quá nhiều. Vì vậy, những bệnh nhân bị các chứng viêm ở mắt hay có bệnh dạ dày thì không nên dùng tỏi.

Quả cà

Sau khi được tiêu hóa ở ruột non, các chất chuyển hóa có trong quả cà có thể gắn vào cholesterol để đào thải ra khỏi cơ thể. Vỏ cả chứa một hàm lượng vitamin P cao có tác dụng trong việc giảm lượng cholesterol máu. Ngoài ra, vitamin P còn giúp tăng tính đàn hồi mao mạch, có tác dụng hoạt huyết thông mạch và cải thiện vi tuần hoàn.

Hành tây

Hành tây không chỉ có tác dụng giảm lượng cholesterol trong máu, cải thiện xơ vữa động mạch mà còn có tác dụng giảm độ nhớt của máu giống với aspirin. Người trưởng thành nên dùng 60g hành tây mỗi ngày để dự phòng cholesterol máu tăng lên nhanh chóng.

Đậu tương

Theo nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, mỗi ngày ăn 100g đậu tương sẽ giúp lượng cholesterol máu giảm khoảng 20%, đặc biệt là sự suy giảm rõ rệt nồng độ LDL-cholesterol. Hơn nữa, đậu tương cũng là nguồn thực phẩm bổ sung protein rất tốt cho cơ thể và không có nhiều chất béo nên tốt cho hệ tim mạch.

Táo

Táo có công dụng làm giảm mỡ máu do chứa nhiều pectin- một chất xơ tan trong nước. Pectin đã được chứng minh có tác dụng trong việc giảm nồng độ cholesterol trong máu. Cơ chế hoạt động chính là tăng độ nhớt của đường ruột khiến cho việc hấp thụ cholesterol từ mật hoặc thực phẩm kém đi. Tuy nhiên, táo chứa nhiều đường nên người mắc bệnh tiểu đường không nên ăn quá nhiều.

Kiwi

Loại quả này chứa nhiều arginine, có cơ chế tăng cường lưu thông máu trong hệ tuần hoàn, hạn chế hình thành cục máu đông và giảm tỷ lệ mắc các căn bệnh như: xơ vữa động mạch, cao huyết áp, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim,..Kiwi còn chứa nhiều loại vitamin C, K, E là một loại quả chứa nhiều dinh dưỡng, chất xơ và ít chất béo.

Cách điều trị rối loạn chuyển hóa lipid máu tại nhà

Điều trị rối loạn lipid máu là một quá trình diễn ra liên tục, để khống chế được bệnh, bệnh nhân cần phải thay đổi lối sống, sử dụng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ và có thể kết hợp dùng những dưỡng chất thiên nhiên chuyên biệt hỗ trợ điều hòa mỡ máu tại nhà.

Thay đổi lối sống lành mạnh và sinh hoạt khoa học

• Để cải thiện rối loạn lipid máu, người bệnh nên ăn những loại thực phẩm có chất béo lành mạnh (chất béo không bão hòa) có trong các loại cá béo, các loại đậu, hạt óc chó,dầu ô liu,… Ngoài ra, bạn có thể bổ sung một số loại thực phẩm mà Ikute.vn đã đề cập ở trên để cải thiện việc điều trị mỡ máu cao.  Bên cạnh đó, người bệnh cần hạn chế tối đa việc tiêu thụ chất béo no có trong thức ăn từ nguồn gốc động vật, lòng đỏ trứng, sữa béo, đồ ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ.
• Thường xuyên tập thể dục giúp cơ thể thải bỏ lượng mỡ dư thừa, kích hoạt quá trình phân hủy chất triglyceride bằng cách chuyển hóa chúng thành năng lượng thay vì tích trữ dưới dạng chất béo. Ngoài ra, tập thể dục có thể gia tăng hàm lượng cholesterol tốt trong cơ thể. Mức độ luyện tập phụ thuộc vào thể trạng của từng người, tuy nhiên nên tập ít nhất 30 phút/ngày với những bài tập đủ mạnh để tiết ra mồ hôi.
• Duy trì cân nặng hợp lý là cách để có một cơ thể cân đối. Lượng chất béo dư thừa bị tồn đọng trong cơ thể sẽ giải phóng ra hormone và protein gây tăng LDL-C trong máu. Như vậy, giảm cân sẽ là một yếu tố quan trọng góp phần tăng hiệu quả điều trị rối loạn lipid máu. Bạn hãy cố gắng giữ chỉ số khối lượng cơ thể ở mức lý tưởng (BMI từ 18,5-22,9), vòng eo không quá 75cm ở nữ giới và 90cm ở nam giới.

Sử dụng thuốc điều trị rối loạn chuyển hóa lipid máu

Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống khoa học, nếu bạn bị chứng rối loạn mỡ máu nghiêm trọng thì cần sử dụng những loại thuốc điều trị chuyên dụng do bác sĩ chỉ định như:

• Nhóm statin (HMG – CoA reductase inhibitors): Cơ chế tác dụng của loại thuốc này là ức chế enzyme Hydroxymethylglutaryl CoA Reductase (enzyme ở gan đóng vai trò tổng hợp Cholesterol toàn phần) làm giảm đi Cholesterol nội sinh và tăng HDL-C. Nhóm thuốc statin bao gồm các thuốc như: rosuvastatin, atorvastatin, pitavastatin, simvastatin,..
• Nhóm fibrate: Fibrat có công dụng giảm LDL-C, tăng HDL-C và giảm triglycerdis. Nhóm thuốc này có thể sử dụng riêng hoặc kết hợp với một số loại thuốc khác. Nhóm thuốc này bao gồm các thuốc như: ciprofibrat, bezafibrat, fenofibrat,..
• Nhóm acid Nicotinics: Nhóm thuốc có tác dụng làm giảm LDL-C, Triglycerid và tăng HDL-C. Nhóm thuốc có thể được dùng kết hợp với thuốc statin trong trường hợp người bệnh dung nạp được statin.
• Nhóm Resin: được chỉ định điều trị trong trường hợp tăng LDL-C gồm các thuốc colestipol, cholestyramin,…

Trên đây là toàn bộ thông tin mà Ikute.vn gửi đến bạn về rối loạn mỡ máu. Giống như nhiều bệnh lý chuyển hóa khác, rối loạn chuyển hóa lipid máu không có biểu hiện quá rõ ràng nhưng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng thông qua những bệnh lý tim mạch, suy thận mạn hay đột quỵ. Vì vậy, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm mỡ máu từ 6 tháng-1 năm/lần sẽ giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời các căn bệnh liên quan đến rối loạn lipid máu.